Romeinen in Europa...park
Langzamerhand wordt duidelijk dat in Sittard op diverse plaatsen Romeinen vertoefd hebben.
Hoewel de naam "Nederland-kwartier" in het Europapark anders doet vermoeden, blijkt dat juist in die omgeving de Romeinen hun sporen hebben achtergelaten.
(afb. Tussen de opslag van bouwmaterialen werden enkele proefsleuven gegraven)
(afb. In en rond het stenen vloertje lag veel Romeins materiaal)
Tijdens de aanleg van de Veluwestraat werden in 1995 door een oplettende buurtbewoner ter hoogte van het huidige huisnummer 16 aan de rand van het plantsoen vreemde verkleuringen in de ondergrond waargenomen.
Leden van de Werkgroep Archeologie kwamen kijken en besloten een nader onderzoek in te stellen.
Met een aantal proefboringen werd de omvang van de verkleuringen vastgesteld.
Hierna volgden enkele proefsleuven. Na enige tijd graven stootte men op een diepte van bijna 50 cm op een laag maaskeien. Een vloertje met een dikte van circa 20 centimeter werd blootgelegd. De functie van het vloertje is niet helemaal duidelijk. Het kan onderdeel van een stalvloer zijn, maar het is ook uit te sluiten dat het een wegverharding is geweest in een moerasachtig gebied. Tijdens het graafwerk kwam opvallend veel Romeins scherfmateriaal tevoorschijn.
Helaas wordt aardewerk bijna altijd slechts in de vorm van scherven aangetroffen. Het was een keur aan keukengerei waaronder diverse fragmenten van wrijfschalen.
Een wrijfschaal is een stevige kom van 30 tot 50 cm doorsnede voorzien van een tuitje. De binnenzijde, die er uitziet als grof schuurpapier, is ruw door de ingebakken zandkorrels. Over de ruwe wand en bodem konden zaden en vruchten gemakkelijk worden fijngewreven, het nat kon door uitschenken via het tuitje van de rest worden gescheiden. Er kwamen randen en bodems van 5 verschillende types wrijfschaal tevoorschijn.
De vorm van de rand was erg tijdgevoelig. Daardoor kunnen randen goed worden gebruikt om het tijdvak te bepalen waarin de schaal werd vervaardigd. Het overgrote deel was afkomstig uit de tweede en de derde eeuw na Christus.
Ook werd een aardewerkfragment van een groot voorraadvat (dolium) aangetroffen. Zo'n dolium heeft in het algemeen flinke afmetingen. Soms bedraagt de inhoud van een dolium meer dan 150 liter. Men kon er uitstekend graan in opslaan. Verder werden er opgegraven: de restanten van een kruik of amfoor, van kookpotten en van een kannetje of drinkbeker met een grijszwarte deklaag. Enkele scherven zijn mogelijk afkomstig van een honingpotje. Van twee grote roestklompen werden röntgenfoto's gemaakt; zij blijken spijkers te bevatten.
Bij de proefboringen alsook bij de proefsleuven, viel het op dat er zoveel dakpanfragmenten werden gevonden. Meer dan 500 stuks (!) van vlakke, maar ook van bolle pannen. De Romeinen hadden trouwens kwaliteitsdakpannen die niet onder deden voor de exemplaren van zo'n tweeduizend jaar later.
Op de foto, gemaakt in een museum te Nijmegen, zijn ter vergelijking enkele originele pannen te zien. Door de aanwezigheid van zoveel dakpanscherven dacht men tijdens het onderzoek even dat men op zogenaamd "dakpangraf" was gestoten. Romeinse dakpannen werden namelijk af en toe gebruikt om een graf te maken.
Als men bedenkt dat dakpannen van een bepaald type bijna 60 centimeter lang waren is dit niet zo verwonderlijk want met veertien pannen is een graf zo klaar !
Paarden zijn er ook in de buurt geweest want tussen de vondsten werden 2 paardentanden herkend.
Een opmerkelijke vondst was die van een bronzen fibula, een kledingspeld. In dit geval was aan de vorm te herkennen dat het een zogenaamde soldatenfibula betrof (zie tekening).
Wellicht is er een verband te vinden tussen de Romeinse legerplaats Theudurum (thans Tüddern) en deze kledingspeld. Met alle vondsten die intussen in de omgeving zijn gedaan, kan het haast niet anders dan dat er Romeinse bewoning in de buurt geweest moet zijn. In de Kerkstraat in Broeksittard zijn vroeger overigens resten van een Romeinse villa aangetroffen, deze ontdekking roept nu nog steeds veel vragen op. Daarom willen we hier een dringende oproep doen aan alle oud-padvinders!
Informatie gevraagd over de Romeinse villa van Broeksittard.
In de nabijheid van het Europapark is meer Romeinse activiteit geweest. In 1949 werden bij de bouw van huizen in de Kerkstraat (het verlengde van de Broeksittarderweg) te Broeksittard, de restanten van een Romeinse villa aangetroffen. De vondstplek lag waarschijnlijk enkele tientallen meters van het hoekpunt Kerkstraat en Pastoor Rayenstraat.
In een sneltreinvaart is toen door archivaris Offermans onderzoek gedaan. Helaas kreeg de goede man die werkelijk bevlogen was van de Sittardse geschiedenis - hij schreef onder meer het boekje "Wo dan in Zitterd" - niet erg veel medewerking van het toenmalige gemeentebestuur. De aantekeningen van Offermans, die worden bewaard in het gemeentearchief te Born, zijn zeer summier. Vooral de plaatsaanduiding van de vondsten roept vraagtekens op. Veel gegevens van zijn onderzoek zijn daarom nog steeds vaag.
Om meer duidelijkheid te kunnen verkrijgen plaatsen wij bij deze de oproep: zijn er mensen die iets van deze "opgraving" af weten ? Mensen die kunnen aanwijzen waar die precies plaatsvond en vertellen wat er eventueel werd gevonden. Het is bekend dat Offermans, bij gebrek aan graafkracht, leden van de padvinderij heeft willen inschakelen, die zouden hem op 2 februari 1949 gaan helpen. Of dit daadwerkelijk is gebeurd, is niet bekend. Deze padvinders genieten nu, 54 jaar later, misschien al van hun pensioen. Daarom mogen we niet te lang wachten om informatie uit eerste hand te vergaren.
Alle reacties zijn welkom, dus ook die van bijvoorbeeld omwonenden en oud-medewerkers van de aannemer die de huizen aan de Kerkstraat bouwde.
Heeft u informatie? neem dan even contact op met ondergetekende of met het secretariaat van dit blad.
(Ries van Doorn 2003 - nr. 3)
Maak jouw eigen website met JouwWeb