Het lemmet was meestal een waaiervormig stuk staal dat met klinknagels was gevat in een versierd bronzen heft. Soms was het gehele scheermes uit brons gemaakt. Een geheel bronzen mes had echter het nadeel dat het sneller bot was; brons slijt nu eenmaal vlugger dan staal.

Om diverse redenen is de mens zich gaan scheren. In de Bronstijd die in de oostelijke landen meer dan 6000 jaar geleden begon, bestonden al scheermessen. Het is niet uitgesloten dat men in de Steentijd voor hetzelfde doel vuurstenen mesjes gebruikte. Aan de scherpte zal het in ieder geval niet hebben gelegen, vuursteen kan  zo scherp zijn als een scalpel.

Vroeger heerste het bijgeloof dat kwade geesten zich in een baard konden nestelen of zelfs het lichaam via de baard konden binnendringen. Dit was dus een goede reden om zich van zijn baard te ontdoen. Aan het al dan niet hebben van een haardos zat vaak ook een sociaal of religieus aspect; Egyptische priesters werden iedere drie dagen kaalgeschoren. De ‘tonsuur’, het scheren van de hoofdkruin bij katholieke priesters zou ook in deze categorie kunnen vallen.

Dat het beroep van kapper, de ‘tonsor’, hoog in aanzien bleef, blijkt uit het feit dat er in Torcello in Italië, een grafmonument is te vinden waar de kapper samen met de heer en vrouw des huizes in één reliëf wordt afgebeeld. Naast hem zijn een schaar en scheermes ingebeiteld. Rijkere vrouwen hadden vaak een ‘ornatrix’ een soort privé-kapster c.q. hofdame, in dienst.

In de vroegste tijden droegen Romeinen snor en baard. Pas in de tweede eeuw voor Christus ontstond het gebruik een barbier-slaaf in dienst te nemen om de haren te knippen en de baard te scheren. Omdat keizer Hadrianus (76-138; keizer 117-138) een klein gebrek had aan zijn gelaat, liet hij van zijn jeugd af aan zijn baard groeien en meteen werd dat de nieuwe mode. De Romeinen schoren hun baard niet meer af tot aan het bewind van Constantijn (272-337; keizer 307-337) die de voorkeur gaf aan een gladgeschoren gelaat.